Veel voetproblemen vinden hun oorsprong in de enkel. Als je problemen hebt met je enkel, is dat vragen om ellende elders in je lichaam. Het is dus belangrijk om pijn aan je enkel nader te onderzoeken. Op deze pagina lees je meer over de anatomie van je enkels en de gevolgen inversie (naar binnen en zwikken) en eversie (naar buiten zwikken).
Een mooi samenwerkingsverband tussen voet en enkel
De voet en de enkel zijn op ingenieuze manier met elkaar verbonden. In feite lopen ze in elkaar over dankzij diverse verbindingen door pezen, botten en gewrichten.
De botten in je enkels:
• De 2 botten van het onderbeen
• Het scheenbeen (tibia)
• Het kuitbeen (fibula)
• Het sprongbeen (talus)
Het gewricht tussen het onderbeen en de achtervoet wordt ook het bovenste spronggewricht genoemd. Het gewricht tussen de twee achtervoetsbeenderen, het sprongbeen (talus) en het hielbeen (calcaneus) wordt het onderste spronggewricht genoemd.
Als je je voet naar je toe trekt, zorgt het bovenste spronggewricht ervoor dat je de voet zo’n 20 graden kan buigen. Buig je je enkel helemaal in de spitsstand (als de spitsen van een ballerina) dan buigt het gewricht 30 graden de andere kant op.
Dezelfde draai kan de enkel zowel naar binnen en naar buiten maken. Ter hoogte van het onderste spronggewricht kan de voet 30 graden naar binnen worden draaien (inversie) en 20graden naar buiten draaien (eversie).
Dankzij deze flexibiliteit, kunnen we in evenwicht blijven tijdens het staan, lopen, sporten et cetera.
Pezen en banden:
• De achillespees is een pees die zorgt voor de verbinding tussen het hielbeen en de kuitspier. Je voelt hem duidelijk lopen en iedereen kent hem wel. Het is een sterke pees die er bijvoorbeeld voor zorgt dat je op je tenen kunt gaan staan. De achillespees is een belangrijke spier, die weliswaar tegen zware belasting kan, maar tevens gevoelig is voor overbelasting. Op deze pagina lees je daar alles over
• De tibialis posteriorpees ken je misschien niet van naam maar dit is de pees die loopt aan de binnenkant van je voet en je enkel.
• Over de fascia plantaris kun je op deze website veel lezen omdat deze pees voor hielspoor kan zorgen. Dit is het peesblad dat onder de voet doorloopt vanaf de middenvoetsbeentjes tot aan het hielbeen.
• De enkelbanden lopen aan beide zijden van de achillespees en geven ondersteuning bij stabiliteit.
Zenuwen, aderen en slijmbeurzen in de voet en enkel
Tenslotte lopen er door de voet en enkel twee grote slagaders en heel veel kleinere (slag)adertjes. Grote en kleine zenuwtakken zorgen ervoor dat je gevoel hebt in de voet en dat je voeten door je hersenen worden aangestuurd.
Ook zitten er slijmbeurzen op de plaatsen waar wrijving ontstaat tussen de huid en pees of bot. De belangrijkste slijmbeurzen rond de enkel zijn die tussen het hielbeen en de achillespees en tussen de achillespees en de huid. Daarnaast zijn er nog onderhuidse slijmbeurzen ter hoogte van de binnenzijde en buitenzijde van de enkel.
Aandoeningen aan de enkel
De enkel zit behoorlijk ingewikkeld in elkaar en dat betekent dat er ook op veel plaatsen iets mis kan gaan. De meest voorkomende problemen aan het enkelgewricht zijn:
• Klachten aan de achillespees
• Botbreuken
• Gescheurde spieren
• Ontsteking achter het scheenbeen (Shin Splints)
• Hielspoor (Fascitis Plantaris)
• Reuma atritis of atrose)
• Naar binnen klappen van de voet (inversie)
• Naar buiten klappen van de voet (eversie)
Inversie en eversie
In de volksmond zeggen we dat je je enkel hebt verzwikt of dat je door je enkel bent gegaan. De officiële benaming is inversietrauma. Als je door je enkel zakt, wordt de enkel dik en rood en is belasting van de enkel zeer pijnlijk.
Als je enkel naar binnen buigt, worden de buitenste spieren en pezen opgerekt. Zoals je hierboven hebt kunnen lezen, kan de enkel zonder problemen zo’n 30 graden naar binnen draaien. Als je enkel verder doorzakt, wat gebeurt als je je verstapt, worden die buitenste spieren en pezen te ver opgerekt. Spieren kunnen hierdoor overstrekken of zelfs scheuren. De banden zijn namelijk behoorlijk stug maar niet oneindig rekbaar, bovendien kun je de spieren die hier lopen niet aanspannen (probeer het maar eens).
Hetzelfde kan gebeuren als je je voet verzwikt waarbij de voet naar buiten draait. Wanneer je de enkel naar buiten buigt, komen juist de binnenste spieren en pezen op rek te staan waardoor ze kunnen verrekken, of zelfs scheuren. Ook kunnen de gewrichten beschadigd of geblokkeerd raken.
Symptomen inversie en eversie
Je enkel verzwikken gaat niet ongemerkt. Je kunt misschien nog wel op de voet steunen maar lopen lukt niet meer omdat dit te pijnlijk is. De enkel zwelt op en bloeduitstortingen kunnen na een paar dagen zichtbaar worden.
Behandeling verzwikte enkel
Het eerste wat je moet doen is de enkel met een ijspakking koelen. Doe dit maximaal 20 minuten en leg het ijs nooit direct op de huid maar wikkel het in een theedoek of zoiets. Het ijs vermindert de zwelling en het verdooft een beetje zodat de pijn wat afneemt. Je mag de verwikte enkel 3 keer per dag koelen.
Rust, rust, rust. Dat is in eerste instantie echt het allerbelangrijkste.
Gefaseerde belasting
Een gefaseerde belasting is erg belangrijk. Na de rustfase kun je voorzichtig beginnen met belasten maar ga niet door je pijngrens heen! Belast je de enkel te vroeg dan heb je kans dat je zo weer terug bent bij af. Pas na een dag of tien kun je voorzichtig proberen weer op de geblesseerde voet te lopen.
Door de spieren en pezen langzaam te laten wennen aan belasting worden de vezels van de banden weer opgebouwd en komen ze in de juiste richting te liggen.
Hoewel rust dus in eerste instantie superbelangrijk is, mag deze fase niet te lang duren omdat de herstellende vezels dan niet de juiste kant op kunnen groeien en zo creëer je alsnog een zwakke plek in je enkel.
Is de enkel herstelt maar voelt hij soms toch warm aan? Doe het dan even wat rustiger aan, het is een waarschuwingssignaal dat je nét iets te veel hebt gedaan.
Fysiotherapie en oefeningen
Als je enkel niet herstelt nadat je rust hebt genomen, is het aan te raden een fysiotherapeut te bezoeken. Hij/zij kan de enkel zo intapen dat deze in de juiste stand komt te staan. Zo komen de uiteinden van gescheurde vezels weer dicht bij elkaar te liggen.
Met een enkel die is ingetaped kun je in weer voorzichtig lopen. Na zo’n 3 weken kun je de enkel weer gaan belasten. Volg de aanwijzingen van je fysiotherapeut op. Om de enkelbanden te ondersteunen kun je de eerste tijd nog een brace dragen tijdens het sporten. Juist dan is het lastig aan te voelen wanneer je tegen de grens aan zit.
Voorkomen dat je je enkel (opnieuw) verzwikt
Als je enkel weer is hersteld wil je natuurlijk voorkomen dat het nog een keer gebeurt. Helaas zal de plek nog enige tijd een zwak punt blijven. Met een beetje pech heb je er steeds weer (een beetje) last van.
Door inlegzolen te dragen die de voet op de juiste plaatsen ondersteund, wordt de enkel in de juiste stand gehouden en verklein je de kans op verzwikking.
Je kun ook oefeningen doen om de spieren rond de enkels te versterken:
• Evenwichtsoefeningen, bijvoorbeeld door alleen op het geblesseerde been te staan.
• Met je voet over een fles rollen.
Vaak hebben mensen met zwakke enkels ook doorgezakte voeten (overpronatie). Omdat de voetboog van een doorgezakte voet zwak is, kun je het beste corrigerende steunzooltjes dragen die de voet onder de boog ondersteunen. Deze zolen hoef je niet speciaal aan te laten meten. Voor zwakke enkels en doorgezakte voeten adviseren wij dezelfde inlegzolen: Footlogics Comfort, Comfort PLUS en voor smalle schoenen Footlogics Casual.
Aanbevolen inlegzolen bij enkelklachten / verzwikte enkel:
Footlogics Comfort € 26,95
De klassieker onder de volle lengte steunzolen Beoordeling: ★★★★★ (97 beoordelingen)
- Ideaal als je veel staat of loopt
- Passen in normale dames- en herenschoenen, laarzen, wandel-, sport,- en golfschoenen
- Geschikt voor wandelen, werken en golf
- Kan lage rugklachten, kniepijn en algemene voetklachten verhelpen
Footlogics Comfort Plus € 34,95
De RollsRoyce in het assortiment orthopedische steunzolen Beoordeling: ★★★★★ (56 beoordelingen)
- Volle lengte corrigerende inlegzool met leren toplaag
- Ideaal als je veel staat of loopt
- Past in normale dames- en herenschoenen, laarzen, wandel-, sport,- en golfschoenen
- Ook geschikt voor wandelen, sporten, tennis en golf
- Kan lage rugklachten, kniepijn en algemene voetklachten verhelpen
Footlogics Casual € 21,95
Sneakers en sandalen zitten makkelijk met deze orthopedische steunzool Beoordeling: ★★★★★ (55 beoordelingen)
- 3/4 corrigerende inlegzool, perfect voor alle types smalle dames- en herenschoenen met een lage hak, sneakers, loafers, bootschoenen en sandalen met een dichte hiel
- Kan gedragen worden bij het werken, wandelen en golf
- Ook ideaal als je veel staat of loopt
- Kan lage rugklachten, kniepijn en algemene voetklachten verhelpen
