Ik heb het afgelopen jaar een paar keer door de Engbertsdijksvenen gewandeld en elke keer opnieuw verrast en boeit dit gebied me. Engbertsdijksvenen: een bijzondere stukje natuur op de grens van de provincies Overijssel en Drenthe.
Inhoudsopgave
Engbertsdijksvenen: een naam met geschiedenis
Voordat ik vertel over mijn wandeling, eerst even kort over die naam. Engbertsdijksvenen dankt zijn naam aan de boerenfamilie Engberts die hier ooit woonde. Het komt van het oude Germaanse woord voor “stralend door de God Ing”.
Deze God wordt voornamelijk geassocieerd met vruchtbaarheid en welvaart. Een prachtige, oude naam dus. Het tweede deel, “dijksvenen”, verwijst naar de dijken die zijn aangelegd om het kostbare regenwater vast te houden. Zo draagt deze plek de geschiedenis van zowel zijn eerste bewoners als zijn moderne natuurbescherming in zijn naam.
Stilte die spreekt
Wat mij meteen opvalt als ik het veengebied inwandel, is de verstilling. Een vredige, bijna serene kalmte.
Het veenlandschap lijkt soms wel een andere wereld. De wijde vergezichten, de begroeiing, de plassen water die als spiegels tussen het veen liggen. Je voelt je er klein, maar tegelijkertijd onderdeel van iets groters.
Een onverwachte ontdekking
Terwijl ik over de houten vlonderpaadjes wandelde, probeerde ik te begrijpen waar dat gevoel van serene kalmte vandaan komt. Het veen strekte zich eindeloos uit voor me, afgewisseld met een berkenbos dat de horizon doorbreekt.
Tijdens mijn wandeling stuitte ik op iets bijzonders. In de verte zag ik iets wat eruitzag als een routekaart of informatiebord. Nieuwsgierig als ik ben, liep ik ernaartoe. Maar naarmate ik dichterbij kwam, zie ik dat dit geen gewone wandelroute-informatie is.
Het bleek een herdenkingspaneel te zijn voor twee vliegtuigen die hier tijdens de oorlog waren neergestort. Een plek waar jonge piloten hun laatste momenten hebben beleefd, ver van huis, in dit uitgestrekte veenlandschap. De verstilling die ik voel in dit gebied krijgt ineens een beetje een andere betekenis.
De kracht van rust en reflectie
De natuur hier is prachtig in haar eenvoud. Veenplassen weerspiegelen de wolken, witte pluizen van veenpluis dansen in de wind, en in de verte hoor je alleen het geritsel van riet en het af en toe gekraak van een tak. Het is een plek waar je gedachten de ruimte krijgen, waar je even kunt zijn zonder alle dagelijkse drukte.
Op de zandpaden en smalle plankieren wisselen open velden zich af met bospercelen.
Het gebied is het hele jaar door de moeite waard: de lente brengt frisse kleuren en vogelgezang, zomers zie je het vrolijke paars van de heide, de herfst komt met zachte nevels en de winter is een stil, (wit) landschap en de vogels die er overwinteren zoals de klapekster, velduil, toendrarietgans en blauwe kiekendief.
Hou je van bijzondere natuur? Dan is deze wandeling een aanrader. Trek je beste wandelschoenen aan – het kan modderig zijn – en neem de tijd. Dit is een plek om te ervaren, om stil te staan bij wat er allemaal gebeurt in zo’n landschap.
Praktische informatie
Parkeren en toegang Er zijn verschillende startpunten: parkeerplaats Staatsbosbeheer aan de Dorpsstraat 1A in Kloosterhaar, gratis parkeren bij De Pollen (Oude Hoevenweg, ter hoogte van nummer 138), bij het Veenmuseum tijdens openingstijden (let op: de parkeerplaats wordt afgesloten met een hek) of aan de Paterswal in Bruinehaar.
Wandelroutes Er zijn verschillende gemarkeerde routes: de gele route van 6 km vanaf De Pollen, de Heideroute van 5 kilometer vanaf Kloosterhaar en een langere wandelroute door het zuiden van ongeveer 8,5 km die het wandelnetwerk van Twente volgt. Let wel op: een groot deel van het middengebied is niet toegankelijk.
Flora en fauna Naast verschillende veenmossen groeien specifieke veenplanten als eenarig wollegras, veenbes, zonnedauw en lavendelhei. In het veenbos komt tussen de zachte berk het zeldzame slangenwortel voor. Op andere plaatsen vindt men verschillende soorten orchideeën.
Er zijn veel vogelsoorten zoals de blauwborst, roodborsttapuit, kraanvogel, taigarietgans en de geoorde fuut. In najaar en winter heb je kans om de klapekster te zien, deze bijzondere vogel spietst zijn prooien op doorns en legt zo een voorraadje aan. Andere wintervogels zijn de velduil, toendrarietgans en blauwe kiekendief.
Er leven adders, gladde slangen, levendbarende hagedissen en heikikkers. Boven het water scheren ’s zomers viervlek en grote keizerlibel. Begin maart ontwaken de heidekikkers bij de eerste warme dagen – honderden blauwe kikkers, een spektakel voor natuurfotografen.
Tips
- Er kunnen in het gebied veel muggen zijn
- Er zijn twee vogelkijkhutten: ‘De Pluus’ via Kloosterhaar en ’t Krik-eantie via De Pollen
- Honden zijn aangelijnd toegestaan
- Neem een verrekijker mee
Ben je geïnspireerd door deze beschrijving? We horen graag over jouw mooiste wandelervaringen!
Ga eens kijken wanneer je tijd hebt – de Engbertsdijksvenen laten zich in elk seizoen op een andere, bijzondere manier zien. En vergeet niet je voeten tijdens je wandeling niet te verwennen met goede comfortabele ondersteuning van onze Footlogics Sports inlegzolen- het maakt het verschil voor een perfecte wandeldag!
